Waar ons voorgeslagte grootgemaak is met die idee om te veg vir hul huwelike, ten spyte van wát ook al, beskou mense die situasie vandag anders. Skei is meer aanvaarbaar en makliker. Maar skei mense vir die regte redes?
Kan ’n huwelik ’n buite-egtelike affair oorleef? O ja, meen sommige mense. Solank die oortreder jammer is oor sy/haar fout en om verskoning vra. Maar wat as dit wéér gebeur? Moet jy weer en weer vergewe en elke keer ’n stukkie van jouself verloor? Of is dit waaroor “tot die dood ons skei” gaan?
Verander die reëls? Of nie?
Die meeste mense en sommige kenners is dit eens dat daar uitsonderings is vir egskeidings omdat dit nooit deel van die Here se wil sal wees dat jy ’n leeftyd lank fisiek of emosioneel afgetakel moet word nie.
Lindi Wademan, ’n egskeidingsprokureur van Herold Gie Prokureurs in Kaapstad, sê: “Dit is belangrik om te onderskei tussen gevalle waar ’n egskeiding onvermydelik en selfs in die beste belang sal wees van die party wat wil skei. Hier verwys ek na gevalle waar een party en/of die kinders se veiligheid verseker moet word as gevolg van fisiese of emosionele geweld, waar een party aan ’n psigologiese persoonlikheids- of gedragsversteuring ly, byvoorbeeld verslawing (drank, dwelms of pornografie) of byvoorbeeld indien enige party se seksuele voorkeur (na die ander geslag) verander.”
Ander kenners meen dat ’n egskeiding in die volgende gevalle soms wel die regte uitweg is:
- Waar daar ernstige fisieke, seksuele of emosionele mishandeling plaasvind teenoor een van die huwelikslede of (nog erger!) hul kinders.
- Waar daar herhaaldelike buite-egtelike verhoudings plaasvind, sonder dat die skuldige huweliksmaat enigsins ’n poging aanwend om sy weë te verander.
- Wanneer een van die huweliksmaats erken dat hulle eintlik homoseksueel is.
- Wanneer albei partye eerlik kan sê dat hulle absoluut alles in hul vermoë probeer het om die huwelik te laat werk.
- Indien een van die partye ’n baie ernstige verslawing het wat die gesin verwoes en weier om hulp te soek hiervoor.
Wanneer om nié te skei nie . . .
Lindi sê: “In ander gevalle is die kans op die herstel van ’n huwelik altyd ’n moontlikheid. Klein irritasies soos slegte gewoontes, inmenging van familie of vriende, finansiële druk of slegs ’n verskil in opinie is volgens my mening konflik wat opgelos kan word indien albei partye bereid is om aan die verhouding te werk en, indien nodig, huweliksberading ondergaan,” verduidelik Lindi.
Dit is egter nooit reg om te skei as jy enigsins twyfel of dit die regte ding is om te doen nie, meen kenners. As daar geringe persoonlikheids- of belangstellingsverskille is, ’n probleem met kommunikasie is of ’n probleem is met seks (jul sekslewe is saai of daar is libido-verskille), is dit beslis nie ’n geldige rede nie.
As ’n eenmalige buite-egtelike verhouding plaasgevind het en daar by albei partye sekerheid is dat dit nie weer gaan gebeur nie, is ’n egskeiding ook nie die gewenste oplossing nie. En as jy ooit die verskoning: “Hy/sy maak my nie meer gelukkig nie” gebruik, het julle nog ’n lang pad om te stap voor egskeiding eers oorweeg behoort te word.
Wat is die realiteit vandag?
Niemand trou met die voorneme om te skei nie, en tog stap een uit drie huwelike in Suid-Afrika hierdie oorbekende paadjie. Dikwels is dit nie een enkele rede nie, maar ’n sameloop van omstandighede en faktore wat tot die beëindiging van ’n huwelik lei en dikwels klink dit só . . .
- “Ek is jammer, maar daar is iemand anders…” Ontrouheid is een van die grootste oorsake van egskeiding in ons land.
- “Jy gee my nie wat ek nodig het nie.” Paartjies verwag van hul maats om hulle gelukkig te maak, terwyl dit onmoontlik is.
- “Jy dink nie soos ek oor kinders grootmaak nie…” Daar is soveel mense wat dink kinders is gom vir ’n stukkende huwelik – ongelukkig is die teendeel waar! Paartjies sit vas oor dissipline, en so ontstaan ‘n magstryd.
- “Ons is net nie meer close nie…” Volgens Elmari Craig, ’n seksuoloog en verhoudingskenner van Pretoria, is nog ’n groot rede vir egskeidings die gebrek emosionele intimiteit – wat dikwels veroorsaak word deur gebrekkige kommunikasie en ’n afgeskeepte sekslewe.
- “Hoekom het jy dit nog nooit vir my gesê nie!” “Onvoeldoende kommunikasie is die enkele grootste oorsaak vir egskeiding en veroorsaak bykans 70% van alle egskeidings,” meen Bertus. Daar is miljoene paartjies wat weet hoe om te praat, maar nie hoe om te kommunikeer nie.
- “Jy maak my só seer” Fisieke, emosionele en verbale mishandeling vernietig huwelike! Om jou maat te slaan, op hom/haar te skreeu, hom/haar lelike name te noem, selfoongesprekke af te luister of die ander party te dwing om iets teen sy/haar wil te doen, is mishandeling.
- “Ek kan nie meer so aanhoudend oor geld baklei nie” Soms verskil twee huweliksmaats se benadering tot geld. Mense se bestedingstyle veroorsaak konfrontasie wat dikwels ernstig raak.
- “Jou ma maak my lewe hel” Skoonfamilie is onlosmaaklik deel van jou huweliksverhouding en kan groot drama in die huwelik veroorsaak as jou maat dit toelaat.
- “Jou verlede agtervolg jou/my verlede agtervolg my” Volgens Wilmé Steenekamp is spoke uit die verlede nog ’n rede waarom huwelike misluk. Dit is dikwels trauma wat dieper letsels op een van die partye in die huwelik laat en gevolglik ’n vernietigende effek op verhoudings het.
- “Ek kan net nie in jou God glo nie” Verskille in kultuur of geloof (en die gevolglike taboes) kan moeilikheid veroorsaak, veral as een van die maats nie begrip het daarvoor nie.
- “Die mat is onder my uitgeruk” Soms is die huwelik ‘n ontnugtering. En soms word ‘n paartjie ontnugter deur veranderinge in lewensfases, soos ‘n middeljarekrisis.
- “Ek kan jou nie vertrou/vergewe nie” Vertroue is een van die huwelik se belangrikste pilare en as dit nie daar is nie, kan jul huwelik nie oorleef nie. “
- Jou jaloesie laat my gehok voel” Onsekerheid is soos klein jakkalsies wat tot groot rusies en hartseer kan lei.
- “Drank maak van jou ‘n ander mens Verslawing is ’n groot rede vir mislukte huwelike.
- “Ek is verveeld” Verveling is een van die hoofredes vir egskeiding.
- “Ek kan nie meer met jou selfoon/vriende/die televisie kompeteer nie” Sosiale media is besig om al hoe meer mense se privaatheid en familie-interaksie te beïnvloed. Potensiële affairs is net ‘n kliek weg.
- “Ons was te haastig” Volgens Corlia van der Walt, ’n regsgeleerde van Pretoria, trou paartjies te jonk en weet nie hoe om konflik te hanteer nie.
- “Ek is nie meer lus vir die gesukkel nie” Paartjies doen nie meer moeite nie en daar is geen toewyding tot die huwelik nie.
Wat sê God se Woord hieroor?
Düring Cornelius, ’n leraar van Potchefstroom, sê: “Die beginsel van egskeiding druis in teen die Here se Woord en Sy wonderlike plan wat Hy vir elke huwelikspaar bedink. Ons as mense het egter in sondige rebellie teen God se handewerk kom besoedel. As gevolg van hierdie gebrokenheid kom ’n berader soms by die punt waar hy twee mense, nadat alle weë tot versoening uitgeput is en een of beide partye steeds daarop uit is om die ander te verwoes, aanraai om eerder uitmekaar te gaan. Dit moet egter as ’n laaste uitweg gesien word en is die gevolg van voortgesette bombardering en vernietiging van mekaar se menswees, asook ’n onvermoë by een of beide die partye om Christus se genesing en herstel in hulle lewe te laat deurwerk.”
Düring is van mening dat die hedendaagse verbruikerskultuur se vingermerke ook duidelik op huweliksverhoudings afgevee het. “Die oomblik wat ’n verbruikersproduk probleme gee, ruil ek dit in – of dit die ketel of die krapperige huweliksmaat is. Ons doen nie meer moeite met verhoudings nie. Ons raak liefs so vinnig as moontlik van die probleem ontslae. In die geval van die huwelik is die egskeidingshof dus die ideale, vinnige opsie,” verduidelik hy.
“Egskeiding is nooit ’n oplossing nie – dis hoogstens ’n nooduitgang. Daar is geen wenners in egskeiding nie. Niemand stap heel uit ’n egskeiding nie. Waar daar kinders is, is hulle die grootste verloorders van die gebroke huwelik.”
Is dit werklik te maklik om te skei?
Aletta Loubser, ’n egskeidingsprokureur van Jeffreysbaai, sê: “Vroeër kon partye slegs deur hooggeregshowe aansoek doen vir egskeidings. Die hoofredes wat persone aanvoer vir die onherstelbare verbrokkeling van hul huwelike sluit onder ander in ’n gebrek aan kommunikasie tussen die partye, asook dat die partye nie meer lief vir mekaar en aangetrokke tot mekaar is nie. Soms is daar meer ernstige faktore wat ’n rol kan speel soos egbreuk, gesinsgeweld, asook die misbruik van alkohol en dwelms,” verduidelik Aletta.
Die egskeidingsproses het in ’n sekere sin makliker geword. “Deesdae is dit prosedureel meer toeganklik vir persone om howe te nader om te skei, aangesien persone nou die keuse het om selfs persoonlik en sonder gespesialiseerde regshulp hul plaaslike streekshowe te nader om te skei. Daar word ook egskeidingsaansoeke gebring deur verskeie bevolkingsgroepe in ons samelewing, wat vroeër baie beperk was.
“Daar is geen verpligting en vereistes wat die partye dwing om aan hulle huwelik te werk nie. Aspekte wat in ag geneem moet word met ’n egskeiding, is die reëlings in verband met die kinders, onderhoud, verdeling van die bates en kostes. Die proses kan vinnig afgehandel word indien die partye oor al die aspekte saamstem. Die proses duur langer as meer konflik bestaan of as dit langer neem om inligting te bekom,” sê Lindi.
Oorweeg die volgende as jy wil skei . . .
* Het jy steeds gevoelens vir jou maat? As jou maat jou sleg behandel het, is daar waarskynlik ’n tekort aan emosionele intimiteit. Dink mooi of jy nog gevoelens van omgee en liefde het vir jou maat, voor jy voortgaan met die egskeiding. (Moet dit egter nie verwar met jammerte, skuldgevoelens of vrees vir alleenheid nie.) As daar enigsins nog liefde in jou oor is vir jou maat, oorweeg verdere berading.
* Is dit wat nog oor is van jul verhouding enigsins nog ’n huwelik? Dink mooi oor die definisie van ’n huwelik: Dis twee mense wat ’n driehoek vorm saam met God en werk vir die belang van die verhouding, nie twee mense wat veg vir hul eie behoeftes nie.
* Wil jy ’n egskeiding hê of wil jy net dreig met ’n egskeiding? As jy kwaad en gefrustreerd voel, dreig jy moontlik met egskeiding. Dit is egter ’n magspel en ’n smagting na jou maat se aandag. As julle op soek is na oplossings, sal dreigemente jou nêrens bring nie.
* Is jou besluit nugter of emosioneel? Moenie dat goeie óf slegte emosies inmeng met jou besluit nie. As jy besluit om te skei op ’n oomblik wat jy emosioneel oorweldig voel, gaan dit nie enige probleme oplos nie.
* Kyk mooi na jou redes. Hoop jy dat ’n egskeiding sal veroorsaak dat jou maat jou beter behandel en jou meer waardeer? Dit sal slegs die konflik vererger. As jy na ’n verandering smag in die dinamiek tussen jou en jou maat, skei jy vir die verkeerde redes en is verdere berading eerder die antwoord. Onthou, as julle geskei is, sal jou maat vry wees vir ander verhoudings. As dit jou ongemaklik maak, moet jy twee keer dink.
* Dink mooi oor die nagevolge. Egskeiding kan ’n verlies aan drome beteken. Dit gaan jou kinders ernstig beïnvloed en dit gaan julle moontlik finansieel ook benadeel. Oorweeg dit, maar moenie dat skuldgevoelens hieroor jou in ’n giftige verhouding laat bly waar jy gebreek word nie.
Kan elke huwelik gered word?
As jy oorweeg om te skei, dink weer en weer oor jou besluit. Luister na ander se menings, maar moenie dat hulle die besluit vir jou neem nie. As jy besluit om te skei: Besluit vooraf dat jy nié sal leef soos ’n slagoffer nie, maar dat jy sal vergewe sodat ’n vervulde lewe ná die egskeiding binne jou bereik is. As jy besluit om te bly of nog onseker is, doen álles wat jy kán om jou huwelik te red.
Elmarie van Wyk, ’n Imago-verhoudingsterapeut van Centurion, sê: “God is altyd groter as ons probleme en daar is altyd die kans dat die ‘skuldige’ of ‘siek’ party gesond kan word. In die gevalle waar dit (teoreties) beter is vir ’n paartjie om te skei, moet ons dit eerder in die lig daarvan sien dat die gesin teen hierdie persoon se ‘siekte’ beskerm moet word.”
Sy meen dat redes soos “ons het mekaar ontgroei” of “ek wil myself vind” nie ’n egskeiding regverdig nie, maar terselfdertyd moet albei partye gewillig wees om aan die huwelik te werk.
Anri van den Berg, ’n huweliksberader van Vita Nova in Elarduspark, waarsku dat skei of bly albei verreikende gevolge vir ’n paartjie inhou, en dat hulle gewillig moet wees om met hierdie gevolge saam te leef. Vir mense wat van mening is dat hulle al alles probeer het, gee sy die volgende raad: “Verandering is ’n proses en neem tyd – jy kan nie verwag om na een beradingsessie ’n totale ommekeer in jou verhouding te beleef nie! Dit verg tyd, geduld en harde werk. Nie ’n week nie, nie ses maande nie, maar ten minste ’n jaar. ’n Jaar se commitment, effort, sweet en trane. Jy kan enige tyd besluit om te skei, maar wanneer jy geskei is, is die omdraaikans min.”
Addisionele bronne: www.divorcesupport.about.com
